Warszawa – Polska stanie się 18 krajem Unii Europejskiej z pełnym zakazem hodowli zwierząt na futra, po tym jak Prezydent Karol Nawrocki podpisał ustawę w tej sprawie. To historyczne wydarzenie dla ochrony zwierząt – uważa Humane World for Animals (dawniej Humane Society International Europe). Polska była dotąd drugim największym producentem futer po Chinach, a każdego roku ginęło tutaj około trzech milionów norek, lisów, jenotów i szynszyli.
Zakaz został wprowadzony po przyjęciu go przez Sejm i Senat w zeszłym miesiącu, co było możliwe dzięki ponadpartyjnemu porozumieniu. Stało się to kilka tygodni po tym, jak Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował druzgocący raport, w którym stwierdzono, że cierpienie zwierząt na fermach futrzarskich ma charakter systemowy, a trzymanie ich przez całe życie w małych, drucianych klatkach nie zaspokaja podstawowych potrzeb w zakresie dobrostanu. Komisja Europejska zażądała sporządzenia niniejszego raportu w następstwie petycji „Fur Free Europe” podpisanej przez 1,5 miliona obywateli UE, w której apelowano o wprowadzenie zakazu hodowli zwierząt na futra w całej UE. Komisja opublikuje swoją oficjalną odpowiedź na ten apel najpóźniej w marcu 2026 roku.
Iga Głażewska-Bromant, Dyrektorka Humane World for Animals Europe w Polsce, z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie zakazu: „To historyczny moment dla ochrony zwierząt w Polsce, który położy kres cierpieniu i śmierci milionów zwierząt trzymanych na fermach futrzarskich. Hodowla zwierząt na futra nie jest częścią polskiego dziedzictwa, a większość Polek i Polaków sprzeciwia się okrucieństwu wobec zwierząt, o czym świadczą sondaże opinii publicznej i ponad 79 000 podpisów pod petycją, którą niedawno złożyliśmy w Kancelarii Prezydenta Karola Nawrockiego. Dzisiaj możemy z dumą powiedzieć, że Polska staje się 18. państwem członkowskim Unii Europejskiej, które wprowadziło zakaz hodowli zwierząt na futra i mamy nadzieję, że będzie to kluczowy impuls do zmian w pozostałych krajach wspólnoty i wprowadzenia ogólnounijnego zakazu”.
Zakaz wprowadzony w Polsce będzie argumentem za podobnym rozwiązaniem w kilku ostatnich państw członkowskich, które nadal zezwalają na hodowlę zwierząt na futra –w Finlandii, Danii, Hiszpanii, Grecji i na Węgrzech. Ponad 6 milionów zwierząt było dotąd przetrzymywanych na prawie 1200 fermach futrzarskich w całej UE, ale praktyka ta jest obecnie całkowicie lub częściowo ograniczona w 24 państwach członkowskich – w tym w Polsce – a zakazy zostały wprowadzone ostatnio w Rumunii (2024) i Litwie (2023).
Zakaz hodowli zwierząt na futra wejdzie w życie 14 dni po jego opublikowaniu w parlamencie. Od tego momentu nie będzie można zakładać nowych ferm futrzarskich. Istniejące 200 ferm w Polsce ma czas do stycznia 2034 roku na zamknięcie swojej działalności, choć oczekuje się, że wiele z nich zrobi to wcześniej ze względu na odszkodowania oferowane tym podmiotom, które zostaną podejmą taką decyzję w ciągu pierwszych pięciu lat obowiązywania zakazu. Im wcześniej zgłoszą wniosek o odszkodowanie i zamkną fermy, tym wyższa będzie kwota wypłacanego odszkodowania.
Polskie organizacje takiej jak Otwarte Klatki i Viva! od wielu lat prowadzą kampanię na rzecz zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce, a Humane World for Animals Europe z współpracuje z nimi m.in. jako członek koalicji Fur Free Alliance.
Fakty o hodowli zwierząt na futra:
- Hodowla zwierząt na futra nie ma w Polsce długiej tradycji, a na dużą skalę zaczęła się rozwijać dopiero w drugiej połowie XX wieku.
- Hodowla zwierząt na futra stwarza ryzyko pojawienia się chorób odzwierzęcych. Na prawie 500 fermach futrzarskich w 13 krajach Europy i Ameryki Północnej stwierdzono zakażenie COVID-19 u norek, a miliony zwierząt w związku z zagrożeniem dla zdrowia ludzi. Do tej pory na 72 fermach futrzarskich w Europie wykryto również wysoce zjadliwą ptasią grypę typu A (H5N1). Około 500 000 norek, lisów polarnych, lisów, jenotów i soboli zostało uśmierconych z powodów zdrowotnych.
- Badania dowodzą, że ślad węglowy 1 kg futra z norek jest 31 razy większy niż ten z 1 kg bawełny, 26 razy większy niż z akrylu i 25 razy większy niż z poliestru. Futro z jenota i lisa również ma wysoki ślad węglowy, około 23 razy wyższy dla klimatu niż bawełna i 18 razy wyższy dla klimatu niż poliester. W porównaniu z innymi szkodliwymi dla środowiska formami hodowli zwierząt, hodowla zwierząt na futra jest najbardziej szkodliwa dla środowiska.
- Raport A full-cost account of the EU fur industry dowodzi, że koszty dla środowiska i zdrowia publicznego związane z funkcjonowaniem przemysłu futrzarskiego w UE znacznie przewyższają wynikające z niego korzyści ekonomiczne, a koszty, które ponoszą mieszkańcy wspólnoty europejskiej z tytułu działania tej branży wynoszą aż 446 milionów euro rocznie.
- Większość czołowych projektantów prowadzi politykę wykluczającą użycie futer. Do marek tych należą m.in. Max Mara, Saint Laurent, Gucci, Alexander McQueen, Balenciaga, Valentino, Prada, Armani, Versace, Michael Kors, Jimmy Choo, DKNY, Burberry i Chanel. Ponad 1600 marek i sprzedawców detalicznych na całym świecie zadeklarowało rezygnację z futer, a ponieważ futro staje się coraz mniej akceptowalne zarówno pod względem etycznym, jak i marketingowym, domy mody stawiają na innowacje i zrównoważone, wolne od okrucieństwa alternatywy.